Նրանք քիչ հնարավորություններ ունեն: Կամ երեխաներին թողնում են խաղալ փողոցում՝ ջարդոնների ու աղբի մեջ, կամ պահում ներսում, որտեղ երեխաներն առցանց համակարգչային խաղեր են խաղում:
Մասնագետները զգուշացնում են՝ երկու դեպքում էլ երեխաները տուժում են:
«Առողջ մանկություն ունենալու համար Գյումրին չունի պայմաններ, ցեխի, փոշու մեջ են երեխաները խաղում»,- ասում է «Ալվան ծաղիկ» սոցիալ-կրթական կենտրոնի տնօրեն Լիլիթ Գյունաշյանը:
11-ամյա Ստյոպան, ով ապրում է հարևանությամբ, ասում է, որ երեխաները հաճախ խաղում են ավերակների մեջ: Նա հիշում է, թե ինչպես մի օր մի երեխա ընկավ և ճակատը վնասեց:
Թաղամասն ինքնին կարծես երկրաշարժին հաջորդող օրերը պատկերի: Բազմաբնակարան շենքը ստվերում է փոքրիկ տնակները: Մի քանի քայլի վրա 30-ամյա շինհրապարակ է՝ լցված աղբով և մետաղալարերով:
Երեխաները գիտեն՝ ինչ հնարք օգտագործել ցեխի ու կեղտի միջով անցնելու և երկաթյա մահճակալից պատրաստված ճոճանակին հասնելու համար:
«Գյուղը ավելի հանգիստ է, ազատ ես, հետո ցեխոտ չէ, մաքուր է: Ինչղ ըսեմ, էսպես զիբիլոտ չէ, ջարդած քարեր չկան, մաքուր է»,- ասում է Թաթուլը: Նրա խոսքով այնտեղ բակում շինարարական աղբ չկար, ուստի հեծանիվ քշելն ավելի հեշտ էր:
«Գուզեի, օր սաղ քարերից մաքրեի, դարուփոսերը ուղղեի: Ըդոր համար գուզեմ, օր ախպորս համար սիրուն կարուսելներ սարքեմ, նոռմալ ֆուտբոլի դաշտ էղներ, էրեխեն խաղար»:
Թաթուլը նշում է, որ տեղի բնակիչները նույնպես պետք է ավելին անեն տարածքը մաքուր պահելու համար. տեսել է, որ մեծահասակները փողոցում աղբ են նետում:
Մի քանի քայլ հեռավորության վրա Թաթուլի հասակակից Աիդան ընկերոջ՝ Աշոտի հետ ընկույզ է կոտրում: Նա ասում է, որ չնայած իրական բակի բացակայությանը երեխաները շատ խաղեր են հորինում: Աիդան սակայն համաձայն է Թաթուլի հետ՝ աղբն իրական խնդիր է:
«Ես զիբիլը շատ կխանգարե, էստեղ կռիսներով է շրջապատված, որ էս զիբիլները մաքրեն, մենք կկռնանանք հանգիստ ապրի ու խաղանք ստեղ: Կռիսներ շատ կան, շենքի հետևը»
«Մեր էրեխեքը չե՞ք տեսնի ինչ զիբիլի մեջ կխաղան, խաղի տեղ չկա: Մենակ դպրոցմ կերթան կզբաղվին, էն էլ մինչև կէրթան դպրոց մինչև ականջները ցեխի մեջ են, է՜հ , ինչքան ասենք, էնքան են եկել ու գնացել»,- ասում է տեղի բնակիչներից Գայանեն:
Լաուրա Պաոյանն իր թոռնուհուն զվարճանքների այգի բերում է, սակայն թույլ է տալիս միայն մեկ կարուսելից օգտվել: Պապոյանը նշում է՝ որոշ կարուսելներ այնքան վատ տեսք ունեն, որ պարզ է դառնում, դրանք անվտանգ չեն:
«Իմ ուսանող վախտվա կառուսելներն են ու մինչև հմի կօգտագործվի: Հաճելի կէղնի որ քիչմ վերանորոգեն»,-ասում է նա՝ լուսանկարելով թոռնուհուն, ով կարուսելի վրա նստած միակ երեխան է:
«Որպես ծնող վախենում եմ ու խուսափում եմ մեր կարուսելներից: Մենք անվտանգ մանկություն չենք տալիս մեր երեխաներին»,- ասում է «Կոնտակտ պլյուս» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության ղեկավար ու վերականգնողաբան բժիշկ Հասմիկ Պետրոսյանը:
Խնդրի մասին տեղյակ է Գյումրու քաղաքապետարանի Կոմունալ տնտեսության վարչության պետ Վարդգես Սամսոնյանը: «Հաջորդ տարի մենք նախատեսում ենք վերանորոգել փողոցները, մասամբ մաքրել աղբը, կառուցվելու են նաև նոր խաղահրապարակներ: Մենք բարեկարգում ենք բակերը ՝ ելնելով բնակիչների պահանջներից: Սակայն անհրաժեշտ է, որ բնակիչները ևս հոգ տանեն այդ մասին»,- ասում է նա: Բայց նա նաև իր մտահոգություններն ունի: Սամսոնյանը հիշում է, որ երբ փոքր էր իրենք խաղահրապարակ չունեին, խաղալիքներ նույնպես. «Բայց մենք շատ կխաղայինք, թաղերից մեկում բասկետբոլի դաշտ ենք կառուցել, գնում նայում եմ, խաղցող չկա»:
Գյումրի քաղաքապետարանի կրթության բաժնի պետ Շողիկ Ալեքսանյանն էլ հավաստում է, որ երեխաների համար միջոցառումներ են փորձում կազմակերպել, տարբեր թաղամասերում յոթ նոր խաղահրապարակ է կառուցվում:
«Մենք կարող ենք ասել, եկեք ամեն ինչ անենք երեխաների համար ու պարտավոր ենք անել. սիրուն խաղահրապարակներ լինեն, կարուսելներ, բայց մենք չենք կարող մտնել ամեն մեկի ընտանիք ու ասել, «Գիտեք, պետք է խաղաք երեխայի հետ, նույնիսկ ներարգանդային կյանքից սկսած ու այդ խաղին պետք է մասնակցի և՛ հայրը, և, մայրը»:
Այլ մասնագետներ անհանգստություն են հայտնում այն բանի համար, որ երեխաները երկար ժամանակ են ծախսում համակարգչի առջև նստած կամ հեռախոսով զբաղվելով:
Գմյուռն ասում է ավելի գերակա է ծնողների կրթությունը, որպեսզի նրանք հասկանան, թե որքան կարևոր է երեխաներին խաղալ սովորեցնելը: «Ու այդ դեպքում, թեկուզ փլատակների վրա երեխան կխաղա ու իր ստեղծագործական միտքը կզարգացնի, կձգտի ինքը ստեղծել միջավայր, երկու քարով դարեր շարունակ ինչպե՞ս են խաղացել»:
ՆՎԻՐԱԲԵՐԵՔ ՉԱՅԽԱՆԱՅԻՆ
Մենք շահույթ չհետապնդող մեդիա կազմակերպություն ենք, որը լուսաբանում է թեմաներ ու առանձին խմբերի մասին պատմություններ, որոնք հաճախ անտեսվում են հիմնական լրատվամիջոցների կողմից:
Մեր աշխատանքը հնարավոր չէր լինի առանց մեր համայնքի և ձեր նման ընթերցողների աջակցության: Ձեր նվիրատվությունները մեզ հնարավորություն են տալիս աջակցել լրագրողներին, ովքեր լուսաբանում են տարածաշրջանի չներկայացված պատմությունները: նվիրաբերեք հիմա