სტიქიური უბედურებით დაზარალებული ქართველი მუსლიმები, რომლებიც იძულებულები გახდნენ აჭარაში საკუთარი სახლები მიეტოვებინათ, დღესდღეობით თავიანთი იდენტობის შესანარჩუნებლად იბრძვიან. 

ცხოვრების მძიმე პირობებსა და მუდმივად შრომაში ჩაფლულ ადამიანებს 1989 წელს მეწყერი დაატყდათ თავს, რომელმაც მუსლიმი აჭარლებით დასახლებული რამდენიმე სოფელი გააუკაცრიელა. მათ ცხოვრებაში ისტორიის ახალი ფურცელი გაჩნდა. ეკომიგრაციის შედეგად, დაახლოებით 9 000 ოჯახმა და 37 000 ადამიანმა დატოვა საკუთარი საცხოვრებელი და დასავლეთ საქართველოს სოფლებში: თეთრწყაროში, მარნეულსა და სხვა ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ ზონებში გადავიდა საცხოვრებლად. საქართველოს იძულებით გადაადგილებულ პირთა, განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტროს 2017 წლის მონაცემების მიხედვით, საქართველოს მასშტაბით 5 000 ეკომიგრანტი ოჯახია დარეგისტრირებული.

ახალი ცხოვრების დაწყება ადვილი არ აღმოჩნდა. მაღალმთიან აჭარაში მცხოვრები მუსლიმი ეკომიგრანტები ხშირად აღნიშნავენ, რომ ისინი რელიგიურ შევიწროებას განიცდიან ადგილობრივი ქრისტიანი მოსახლეობისგან. უფრო მეტიც, მათ  ხშირად მიმართავენ სიძულვილის ენით. ერთ-ერთი რესპონდენტი ყვება, რომ საკუთარი რელიგიური იდენტობის გამო იგი სამსახურში დისკრიმინაციის მსხვერპლი გახდა.

მუსლიმი ეკომიგრანტების ცხოვრების ხელახლა დაწყებაში ეკონომიკურ და სოციალურ ფონთან ერთად, რომელიც სრულიად უკაცრიელ მიწაზე დაფუძნებას უკავშირდებოდა, თავი იჩინა კიდევ ერთმა პრობლემამ, რომელიც სოციო-კულტურულ განზომილებას, კერძოდ კი მათ რწმენას უკავშირდებოდა. ტრადიციების, კულტურისა და რელიგიური რიტუალების შენარჩუნება, თავისთავად დაკავშირებული იყო მატერიალურ რესურსებთან. ეკომიგრანტთა ჩამოსახლების დროს სოფელ მარადისში არ არსებობდა სამლოცველო და მიცვალებულთა დასაკრძალი სივრცე, რაც ართულებდა წესის აგების პროცედურას. სასაფლაოს აშენებას წლები დასჭირდა, მაშინ როცა მუსლიმური ტრადიციის შესაბამისად, ჭირისუფალი ვალდებულია საფლავზე საკვები მიიტანოს, რომელიც იქ მისულმა ყველა ადამიანმა უნდა მიირთვას და ყურანი წაიკითხოს. 

მუსლიმთა ადაპტაცია მარნეულში, სადაც ეთნიკური აზერბაიჯანელები დიდი რაოდენობით ცხოვრობენ უფრო მარტივი აღმოჩნდა. 1998 წელს მარნეულის იმამ ალის მეჩეთი რესტავრირდა, ხოლო 2016 წელს ახალი მეჩეთი გაიხსნა. აჭარელი მუსლიმები ეთნიკურ აზერბაიჯანელებთან ერთად მუშაობენ, სწავლობენ და ბაზრობაზე საქონელს ჰყიდიან.

როგორც ადგილობრივები ყვებიან, მარნეულში მცხოვრებმა რამდენიმე აჭარელმა ახალგაზრდამ სარწმუნოება შეიცვალა. დაუდასტურებელი ინფორმაციით, ადგილობრივებს სარწმუნოების შეცვლის სანაცვლოდ, უკეთეს საცხოვრებელ პირობებს სთავაზობენ. თუმცა 26 წლის ხატია ამას  უარყოფს. „არავის მოუცია ჩემთვის ანაზღაურება იმის გამო, რომ სარწმუნოება შევიცვალე” - ამბობს იგი.„თავიდანვე  გააზრებული მქონდა, რომ საქართველოში უნდა მეცხოვრა ქრისტეს სიყვარულით.რელიგიური მრწამსის შეცვლა ახალი არ არის, მე არც პირველი ვარ და არც ბოლო.”

თაობათა შორის არსებული განსხვავებები ხულოელ ეკომიგრანტ მუსლიმებს შორის თავისთავად შეიმჩნევა. ახალი თაობა განსხვავებული ორიენტაციებისა და შეხედულებებისაა. 17 წლის თენგო შაინიძე, ასაკის მიუხედავად, აქტიურადაა ჩართული ადგილობრივ არასამთავრობო სექტორში. ქალების ცხოვრებაში საგრძნობლად შეიმჩნევა განათლებისადმი ინტერესი.22 წლის ირმა ბოლქვაძე, რომელიც 2013 წელს საუკეთესო ქულებით ჩაირიცხა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ამბობს, რომ აჭარაში  ეს შეუძლებელი იქნებოდა, რადგან იქ არც თუ ისე ბევრი უნივერსიტეტია. ირმა 2013 წლიდანვე უნივერსიტეტის სტიპენდიანტია და მუშაობს ისეთ სამეცნიერო საკითხებზე, როგორიცაა: ქალთა და უმცირესობათა უფლებები.

მიუხედავად იმისა, რომ მთიელი ქალის ცხოვრებას მარნეულში მეტი გასაქანი მიეცა, შრომა და ოჯახური მძიმე ტვირთი კვლავ მის კისერზეა. აქაური ქალები საოჯახო საქმესთან ერთად, მძიმე ფიზიკურ სამუშაოსაც ასრულებენ მეცხოველეობისა და მემცენარეობის კულტურებზე მუშაობისას. 

მასობრივი კომუნიკაციის საშუალებების ზრდა-განვითარებამ, ადგილობრივ ეკომიგრანტებს მთიან აჭარასთან მუდმივი კონტაქტის შენარჩუნების საშუალება მისცა. თუმცა ყოველდღიური ცხოვრების ფერხულში ჩაბმულ ადამიანებს უჭირთ აჭარის მონახულება. ამბობენ, რომ აჭარიდან უფრო ხშირად ახერხებ მათ მოსანახულებლად ჩამოსვლას. აჭარულ მეხსიერებას ძირითადად ადგილობრივთა ტრადიციულ სამზარეულოსთან, საყოფაცხოვრებო ნივთებთან და მათ ტემპერამენტთან აკავშირებენ. ახალ ცხოვრებასთან ერთად, გარკვეული წეს-ჩვეულებები იკარგება.

საინტერესოა ხულოელების სურვილი, რომელიც შექმნილ სიტუაციაში გამოიკვეთა - დარჩენილიყვნენ აჭარაში. სამეზობლო წრესთან დაშორებით გამოწვეული წუხილის გარდა, აჭარლებს მათი ტრადიციებისა და რელიგიური მრწამსის დაკარგვისაც ეშინიათ.

ისინი ვინც აჭარა დატოვა ამბობს, რომ ცვლილება არც ისე მარტივია.

აგვისტო, 2018 რელიგიური მრავალფეროვნება