სენაკის სამუსიკო სკოლის მემკვიდრეობა
ბევრი ჩვენგანისთვის ნაცნობია შეგრძნება, როცა მრავალი წლის შემდეგ, შემთხვევით, სკოლის სივრცეში მოხვდები, სადაც ოდესღაც სწავლობდი, გაკვეთილებს ესწრებოდი, დერეფნებში დარბოდი, ანდა დიდი ხნის მერე იმ ბინაში შეაბიჯებ, სადაც ბავშვობაში გიცხოვრია, უცებ გეჩვენება, რომ კიბის საფეხურები გეჩურჩულებიან, ფანჯრები გეფერებიან, დერეფნის ჭერი თავზე გისვამს ხელს, სურათები, რომლებსაც ადრე ვერც ამჩნევდი და მათი ბოლო ნახვის შემდეგ, ალბათ, არც აღარასდროს გაგხსენებია, კედლებიდან გიღიმიან. კედლები გელაპარაკებიან და ჩამოცვენილი ბათქაშით გიკრავენ თვალს. გულში საოცრად ტკბილი სევდა გაწვება, ნათელი, ბავშვური სიხარულებით გაჟღენთილი, მოცარტისეული. გახსენდება პატარა აღელვებები და აუხდენელი ნატვრები, რომლებზეც მას მერე არც აღარასდროს გიფიქრია და მეტი არც აღარასდროს გინატრია.
თუ დერეფანში რომელიმე მასწავლებელს წააწყდები, ბეჭებში ოდნავ მოხრილს, ან კიბის უჯრედში ნელა ამომავალ მეზობელს, ეს თბილი სევდა გიათკეცდება. თურმე როგორ მოგნატრებია!
ქვეყანაზე ისეთი სივრცეებიც არსებობს, სადაც არასდროს ვყოფილვართ; შიგნით მოარულ ადამიანებს არასდროს შევხვედრილვართ, მაგრამ იქ მოხვედრისას მაინც იგივე შეგრძნებები გვეუფლება. ისინი ასეთი ენერგიის მატარებლები არიან, დროისა და დროებებს შორის გადებული ხიდებივით, მათი შემაერთებლები.
სწორედ ასეთი შეგრძნება მქონდა სენაკის სამუსიკო სკოლაში რომ მოვხვდი. სენაკში ლამზირას ვსტუმრობდი, ისიც მუსიკის მასწავლებელია და აგერ უკვე 45 წელიწადია ამ სკოლაში ასწავლის. თავისთან წამიყვანა, ჩემს გოგოებს გაგაცნობო. მივედით სკოლაში და ვხედავ:
გაკვეთილის წინ აღელვებული ბავშვები ნოტებით, ვიოლინოს ფუტლიარით ან გიტარით ხელში, კიდევ უფრო აღელვებული მშობლები, დაბინდულ დერეფანში კლასებიდან გამოსული ჟღარუნა პიანინოს ხმები, კედლებიდან მკაცრად მომზირალი, ძველ ჩარჩოებში ჩასმული ბახი და ბეთჰოვენი. და რაც მთავარია, მასწავლებლები - ლამზირას “გოგოები.” უკვე ხანში შესული, ძველი ყაიდის, ყოველთვის ლამაზად გამოწკეპილი მუსიკის მასწავლებლები. მათ გარეშე არც ეს სკოლა იარსებებდა, არც მუსიკის ხმები, და ალბათ, არც ბახი და ბეთჰოვენი ჩვენს ცხოვრებაში.
საბჭოთა წყობამ ფასეული ცოტა რამ შექმნა ქვეყანაში, მითუმეტეს ისეთი, რამაც ამ წყობის დანგრევის შემდეგ, ოცდაათწლიან კატაკლიზმებს გაუძლო. ერთ-ერთი ასეთი იყო ბავშვთა მუსიკალური სკოლებისა და სასწავლებლების ქსელი. სამუსიკო სკოლები, ქვეყნის მასშტაბით, ყველა პატარა ქალაქსა და დაბაში არსებობდა, და ყველას შეეძლო იქ უფასოდ სწავლა. ცენტრალიზებული განათლების სისტემა ამის შესაძლებლობას იძლეოდა. საბჭოეთში სასწავლებლებისა და კონსერვატორიების კურსდამთავრებულები სამუშაოდ პერიფერიებში ნაწილდებოდნენ და სკოლები ასე კომპლექტდებოდა კვალიფიციური პედაგოგებით. ასე მოხვდა, მაგალითად, დედაჩემი თბილისის კონსერვატორიის დამთვრების შემდეგ 5 წლით ფოთის მუსიკალურ სასწავლებელში პედაგოგად. ჩვენს ქვეყანაში მასწავლებლობა დიდად შემოსავლიანი არასდროს ყოფილა, არც საბჭოეთის დროს და არც მას მერე, მაგრამ განათლების მაშინდელი ცენტრალიზებული სისტემა მუსიკის პედაგოგის შტატს უპირობოდ უზრუნველჰყოფდა.
საბჭოეთის დანგრევისთანავე მუსიკალური სკოლების ეს ქსელიც ჩამოიშალა. სკოლების დაფინანსება შეწყდა, სასწავლებლები გაუქმდა, შენობების უმრავლესობა პრივატიზირდა, ან კერძო სკოლად გადაკეთდა და გაძვირდა, ან მუსიკალური კერის ფუნქცია დაკარგა და მოგვიანებით კომერციულ ფართებად გაიყიდა.
მხოლოდ ერთეულებმა შეინარჩუნეს პირვანდელი ფუნქცია და დანიშნულება.
სწორედ ასეთი სკოლაა სენაკის სამუსიკო სკოლა, დასავლეთ საქართველოს ამ პატარა ქალაქ - სენაკში. სკოლა 1927 წელს დაარსდა და ბევრი ათეული წლის განმავლობაში 400-500 მოსწავლეს ითვლიდა. 90-იანების უმწვავეს კრიზისში, მაშინ, როცა მუსიკალური სკოლები ერთმანეთის მიყოლებით იხურებოდა, სენაკის სკოლის მასწავლებლებმა მისი გადარჩენა საკუთარი რესურსებით შეძლეს.
“სწავლის საფასურს წლების განმავლობაში ჩვენ თვითონ ვკრეფდით მოსწავლეებისგან,” -მიყვება ლამზირა. “ ფული ქვეყანაში არ იყო და ხელფასებს ჩვენ ვინ მოგვცემდა?!.. ჰოდა ვკრეფდით ფულს, მერე მე სახლში მომქონდა. ჩემი ქმარი ინსპექციაში მუშაობდა და მე მანდობდნენ ხოლმე, შენთან უსაფრთხოდ იქნებაო. ფულის სკოლაში დატოვების გვეშინოდა, არეული დრო იყო. ჰოდა, ვაგროვებდით ასე და თვის ბოლოს ჩვენ თვითონ ვარიგებდით კუთვნილ ხელფასებს. მორჩენილ თანხას სახელმწიფოს ვაბარებდით. ასე გავძელით. ერთი დღე არ შეგვიჩერებია სწავლის პროცესი, ერთი გაკვეთილი არ გაგვიცდენია.”
სკოლა დღესაც არსებობს, 95 წელიწადია. იმ პერიოდის ზოგიერთი მასწავლებელი დღესაც ასწავლის. მიზერული ხელფასის მიუხედავად, ყოველ დღე დადიან სკოლაში და ბავშვებს მუსიკას აზიარებენ.
გააკეთე დონაცია