გზისპირას უზარმაზარ ტერიტორიაზე გადაჭიმული რუხი ფერის შენობა ქალაქის იდენტობაა უკვე. Ზესტაფონი ,,ფერომ’’ განსაზღვრა. 30-იან წლებში აშენებულმა ფეროშენადნობთა ქარხანამ, ქვეყანაში შავი მეტალურგიის უდიდესმა საწარმომ, ზესტაფონი ინდუსტრიულ ქალაქად აქცია. აქედან  მოყოლებული, ფერო ამ ქალაქისთვის და რეგიონისთვის ერთდროულად იმედიც არის და განაჩენიც. ათეულობით წელია ზესტაფონი პერიოდულად ყვითელ ნისლში ეხვევა და მძიმე ეკოლოგიური მდგომარეობით გამოწვეულ პრობლემებს ებრძვის. ამავე დროს, ადგილობრივი მოსახლეობისთვის ქარხანა დღემდე ერთ-ერთ ყველაზე მსხვილ დამსაქმებლად რჩება. 

დავინტერესდი, რა კვალს ტოვებს ეს წინააღმდეგობრივი გარემო ქალაქისა და იქ მცხოვრები ადამიანების ყოველდღიურობაზე. რას აკეთებენ ახალგაზრდები; როგორ ცხოვრობენ პენსიონერები, საწარმოს თანამშრომლები, გლეხები; როგორია მონოინდუსტრიული ქალაქისა და რეგიონის ყოფა დღეს.

ზესტაფონში ხაშურიდან წავედი მატარებლით. ოთხსაათიანი გზაა. "მასტერაოს" ეძახის ხალხი ხაშური-ზესტაფონის მატარებელს, რომელიც ხარაგაულისთვის და რაიონის ბევრი სოფლისთვის ერთადერთი ტრანსპორტია ქალაქში მოსახვედრად. არც გზად და არც ზესტაფონში ასაკოვანი ხალხი პრობლემებზე არ გელაპარაკება, ჩუმად ყოფნას ამჯობინებენ. ახალგაზრდები უფრო თამამები არიან და პროტესტსაც გამოხატავენ. უკონტროლოდ  ათვისებულ ბუნებრივ რესურსებსა და მძიმე ეკოლოგიურ გარემოს რეგიონში ყველაზე მეტად განიცდიან. Სამსახურის პოვნაც უჭირთ, ამიტომ უპერსპექტივო მომავალი ხშირად ქალაქის მიტოვების მიზეზია. Სკოლის დამთავრების შემდეგ, უკეთესი ცხოვრების ასაწყობად, ძირითადად დედაქალაქში მიდიან.

ალექსანდრე ერთი წელია ზესტაფონში ქალაქის ერთადერთ ვეტერინარულ კლინიკას ამუშავებს. 
,,ამ ქალაქის კარგიც და ცუდიც მიყვარს, თორე მეც წავიდოდი ალბათ. Ხალხი პრობლემებზე ლაპარაკს თავს არიდებს, პოლიტიკაზე უფრო გაიგებ დისკუსიას. თითქოს ყველა გადარჩენაზეა გადართული, მომავალზე ფიქრსაც კი ვერ ბედავენ. Მხოლოდ სკოლის ასაკის ახალგაზრდებს შეხვდებით, მერე ან სასწავლებლად, ან სამუშაოდ მიდიან. Ჩემ თვალწინ იცლება და უსიცოცხლო ხდება ზესტაფონი. არც შეკრების და გართობის სივრცეა, არც საინტერესო ღონისძიებები იმართება. Მე მაგალითად, ძალიან მინდა უფრო დიდი კლინიკა გავაკეთო, სადაც ძაღლებისა და კატების გარდა, სხვა ცხოველებსაც ვუმკურნალებთ. მაგრამ არც შესაბამისი ტექნიკური რესურსი გვაქვს და არც ცოდნა.”

Პავლემ მევენახეობა-მეღვინეობის პროფესია შეისწავლა, მაგრამ პროფესიით არასოდეს უმუშავია. 10 წელია ფოტოგრაფია და თერჯოლის მოსწავლე-ახალგზრდობის სახლში პატარებს ფოტოს გადაღებას ასწავლის. Სკვერში იკრიბებიან ხოლმე და გადაღების ტექნიკის გარდა, ფოტოგრაფებზეც მსჯელობენ. ,,გასვლით გადაღებებზეც დავდივართ სოფლებში, მალე გამოფენაც გვექნება. ძალიან მწყდება გული იმაზე, რომ რეგიონი ხალხისგან იცლება. ამის თავიდან ასაცილებლად, სოფლის მეურნეობის განვითარება მგონია გამოსავალი.”

43 წელია ზესტაფონის სახელმწიფო დრამატული თეატრის სცენაზე თამაშობს. 100-მდე შესრულებული როლი ეამაყება. უხარია, რომ ყველა სპექტაკლს ჰყავს ზესტაფონში  მაყურებელი. ახალი თაობაც დადის თეატრში. Მისი მშობლები ფეროში მუშაობდნენ. ,,90-იან წლებში ჩვენც გაგვიჭირდა. Მსახიობის ხელფასი მაღალი არასდროს ყოფილა, სტუდენტი შვილების რჩენა ვერ შევძელით ოჯახმა, ამიტომ ვაჭრობა დავიწყეთ. Საკვებ პროდუქტებს ვყიდდით. ასე გადავრჩით და მოვედით დღემდე.”

ბარბარე მაჭავარიანი (მარცხნივ), 18 წლის
Ბარბარეს ყველაზე მეტად გასართობი და შემეცნებითი ადგილები აკლია მშობლიურ ქალაქში. ერთადერთი თეატრია, სადაც  მეგობრებთან ერთად წასვლა შეუძლია. ,,მოზარდობის ასაკი ისედაც რთულია, დაბნეული ხარ, სულ რაღაც გაწუხებს. Სადღაც რომ შევიკრიბოთ, ერთი სივრცეც კი არ გვაქვს. კარგად ვსწავლობ. კარგი მასწავლებლები არიან ზესტაფონში, უფასო წრეებიც არის. მაგალითად, სამხატვრო გალერეაში თვეში 10 ლარად შეგიძლია იარო. სკოლას როგორც დავამთავრებ, წასვლას ვაპირებ. ალბათ, საცხოვრებლად აღარც დავბრუნდები. 10 წლის მერეც მგონია, რომ დიდად არაფერი შეიცვლება აქ.”

ელენე თიკანაშვილი (მარჯვნივ), 18 წლის

,,მე და ჩემი მეგობრები ძირითადად მასწავლებლებთან დავდივართ და ეროვნული გამოცდებისთვის ვემზადებით. Სახლი - მასწავლებლები - სახლი - ეს არის ჩვენი ყოველდღიურობა.”
Სკოლის დამთავრების შემდეგ, სწავლის გაგრძელებას ელენეც თბილისში გეგმავს. Როგორც ამბობს, ზესტაფონში სასურველი სამსახურის სამი ოფციაა მხოლოდ: ან მასწავლებელი უნდა იყო, ან მერიის, ან კიდევ ფეროს თანამშრომელი. Რეგიონში დაბრუნება არც ელენეს უნდა.

შაზინა პირველი ქალია, რომელიც  ზესტაფონის ფეროშენადნობი ქარხნის ისტორიაში ცენტრალური ლაბორატორიის ხელმძღვანელი გახდა. მან მთელი ცხოვრება ზესტაფონში გაატარა. ფეროში მუშაობის 45-წლიანი სამუშაო სტაჟი აქვს. Მისი Მშობლებიც ქარხანაში მუშაობდნენ. ,,ჩემ თვალწინ გაშენდა უბანი კვალითი სპეციალურად ფეროს მუშებისთვის. ინტენსიური კვლევები მიმდინარეობდა, გამოგონებებზე ვმუშაობდით. დღეს არც ხელფასია საკმარისი და არც ჩვენი ჯანმრთელობა და შრომის უსაფრთხოებაა დაცული. ამიტომ იცლება ზესტაფონი ხალხისგან, უკეთეს ცხოვრებას ეძებენ.”

ის, რაც ზესტაფონს აცოცხლებს, ბაზარია. განსაკუთრებით პარასკევს და კვირას. ამ დღეებში მახლობელი სოფლებიდან თავიანთი ნაწარმის გასაყიდად ათეულობით ადამიანი ჩამოდის. ყიდიან რძის პროდუქტს, ფრინველს, ხილს, ბოსტნეულს. Ბაზრის ატმოსფერო ქალაქის კოლორიტია. ,,მყიდველი შეგვიმცირდა ძაან ოღონდ. Ხშირად ასე ვსხედვართ და მივჩერებივართ ერთმანეთს მოვაჭრეები,” მეუბნება შუახნის ქალი, რომელიც ხილს ყიდდა ბაზარში.

რამაზი  წლებია ზესტაფონის ფეროში მუშაობს. ზურაბს საოჯახო მეურნეობა აქვს. კალათებს ქსოვს და ჰყიდის. Რამაზის Შვილები გაიზარდნენ და წავიდნენ სოფლიდან: ბიჭი ქუთაისში ცხოვრობს, ქალიშვილი თბილისში. Ზურაბის ქალიშვილებიც აღარ ცხოვრობენ ტაბაკინში. ერთი სოფელ სვირში გათხოვდა, მეორე შროშაში.